W poprzednim wpisie opisałam jaka jest sytuacja prawna wierzyciela, w przypadku sprzedaży przez dłużnika nieruchomości na rzecz osoby bliskiej.
Możesz przeczytać go tutaj: Sprzedaż przez dłużnika nieruchomości na rzecz osoby bliskiej z pokrzywdzeniem wierzyciela
W artykule wspomniałam o tym, że przepisy przyznają wierzycielowi szczególną ochronę, wobec trzech rodzajów nabywców majątku dłużnika.
Dla przypomnienia są nimi:
- osoba pozostająca z dłużnikiem w bliskim stosunku,
- przedsiębiorca pozostający w dłużnikiem w stałych stosunkach gospodarczych,
- osoba, która uzyskała od dłużnika korzyść majątkową (np. nieruchomość) bezpłatnie.
W tym artykule chciałabym zająć się analizą trzeciego przypadku, tj. sytuacji kiedy dłużnik przeniósł składnik swojego majątku na rzecz innej osoby nieodpłatnie.
- Co mówią przepisy?
Kwestię tę reguluje przepis art. 528 kc, który stanowi że: „jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.”
- Jak rozumieć nieodpłatne uzyskanie korzyści?
Jak wynika z powyższego przepisu, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną w przypadku, gdy osoba trzecia uzyskała nieodpłatnie korzyść majątkową od dłużnika.
W pierwszej kolejności nasuwa się myśl, że do takich czynności zaliczyć można wyłącznie umowę darowizny pomiędzy dłużnikiem, a osobą trzecią. Należy zwrócić jednak uwagę, że przepisy przyznają wierzycielowi szerszą ochronę i nie zawężają się jedynie do umowy darowizny. Przepis ten obejmuje wszelkie czynności, które przysparzają korzyść osobie trzeciej bezpłatnie.
- bezpłatność czynności na rzecz osoby trzeciej,
Za czynności, wskutek których osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, należy uznać takie, za które dłużnik nie otrzymał żadnego ekwiwalentu.
Nie oznacza to jednak, że zapłata przez nabywcę symbolicznej kwoty dłużnikowi, wyłącza wierzycielowi możliwość uznania takiej czynności za bezskuteczną.
W tej kwestii wypowiedział się Sąd Najwyższy, który stwierdził, że przez pojęcie odpłatności w rozumieniu przepisów o skardze pauliańskiej należy rozumieć pełny ekwiwalent za korzyść majątkową (wyrok SN z dnia 16.11.2011r., IV CSK 624/10). Należy to rozumieć w ten sposób, że w przypadku gdy dłużnik nie otrzymał od osoby trzeciej umówionego ekwiwalentu, istnieją szanse na uznanie tej czynności przez sąd jako nieopłatnej i orzeczenie bezskuteczności czynności wobec wierzyciela.
To samo dotyczy sytuacji, kiedy zapłata na rzecz dłużnika nastąpiła w nieznacznej część lub umówiona cena jest ustalona w wysokości kilku lub nawet kilkunastokrotnie niższej od wartości rynkowej np. nieruchomości. Dysproporcja pomiędzy wartością dokonanej czynności, a rzeczywiście umówionym ekwiwalentem musi być obiektywnie rażąca.
- korzyść osoby trzeciej
Cytowany wyżej przepis nie tworzy żadnego katalogu korzyści majątkowych, które mogłyby zostać zaliczone do bezpłatnych. Z całą pewnością nie jest to przeoczenie ustawodawcy, a ma na celu jak najpełniejsze zabezpieczenie wierzyciela. Wynika to z faktu, że czynności pod tytułem darmym mogą przybrać różny charakter, w zależności od konkretnego przypadku.
W orzecznictwie przyjmuje się, że bezpłatnymi czynnościami są m.in. nieodpłatne zniesienie współwłasności lub podział majątku wspólnego, nieodpłatne zwolnienie z długu przez dłużnika wobec osoby trzeciej, odrzucenie spadku przez dłużnika.
Oczywiście, nie są to wszystkie czynności, które mogą zostać uznane za bezpłatne. O tym, czy dana czynność może zostać uznana za bezpłatną, każdorazowo będzie decydował sąd.
Jeżeli masz wątpliwość, czy również w Twoim przypadku może mieć zastosowanie art. 528 kc, sugeruję Ci udać się do prawnika lub skontaktować się z naszą Kancelarią.
adwokat Karolina Łabędzka
Kancelaria Klisz i Wspólnicy z Wrocławia
Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub naszą na facebooku (Facebook adwokat Wrocław).
Najnowsze komentarze