Co to jest skarga pauliańska?

Skarga pauliańska jest instytucją prawną, która w pewnych wypadkach zapewnia wierzycielowi ochronę przed nielojalnym zachowaniem dłużnika. Częstym sposobem na unikanie przez dłużników zapłaty zobowiązań jest wyzbywanie się majątku. Chodzi tu m.in. o potocznie zwane „przepisywanie” wartościowych składników majątku (np. nieruchomości) na żonę, dzieci itp. To „przepisanie” jest z reguły fikcyjne, a jego jedynym celem jest uniknięcie ryzyka skierowania przez wierzyciela egzekucji komorniczej do określonych składników majątku dłużnika. Skarga pauliańska ma oczywiście nieco szerszy zasięg – o czym w kolejnych wpisach – ale powyżej wskazana sytuacja związana z „przepisywaniem majątku” jest bardzo charakterystyczna.

Skargę pauliańską składa się do sądu

Skarga pauliańska jest rodzajem powództwa, które składa się w sądzie. Oznacza to, że skorzystanie z tej instytucji będzie wiązało się z koniecznością założenia sprawy w sądzie. W niektórych przypadkach tą skargą można się także bronić w sądowym postępowaniu przeciwegzekucyjnym wytoczonym przez osobę trzecią (więcej o tym przeczytasz we wpisie „Skarga pauliańska jako zarzut w postępowaniu przeciwegzekucyjnym”)

Jakie skutki ma uwzględnienie przez sąd skargi pauliańskiej?

Skutkiem skargi pauliańskiej jest uznanie przez sąd określonej czynności prawnej dłużnika (w większości przypadków – zawartej przez niego umowy) za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela. Pozytywny wyrok w sprawie zapewnia wierzycielowi możliwość prowadzenia egzekucji komorniczej z przedmiotów majątkowych, które wskutek czynności uznanej za bezskuteczną wyszły z majątku dłużnika albo do niego nie weszły.

Nie oznacza to zatem, że czynności prawna uznana jest za nieważną, ale jest ona bezskuteczna wobec wierzyciela.

Co to dokładnie znaczy? O to przykład:

Osoba B pożycza od osoby A 50 tyś. PLN na podstawie umowy pożyczki. Osoba A (wierzyciel) godzi się na zawarcie umowy, ponieważ wie, że B (dłużnik) jest właścicielem nieruchomości i w razie, jeśli nie będzie miał z czego oddać, to sprzeda nieruchomość i spłaci dług. Ewentualnie, jeśli B nie będzie chciał dobrowolnie sprzedać nieruchomości, A skieruje do niej egzekucję komorniczą i tym sposobem odzyska swoje pieniądze.

Kiedy przychodzi do spłaty pożyczki B oświadcza A , że nie ma pieniędzy, a także, że nie jest już właścicielem nieruchomości, bo dał ją w ramach umowy darowizny swojemu bratu (osoba C – zwana także osobą trzecią). B nie ma żadnego majątku, z którego A mógłby się zaspokoić w ramach egzekucji prowadzonej przez komornika.

W takim przypadku wierzyciel (A) może skierować skargę pauliańską przeciwko sprawę bratu dłużnika (osobie trzeciej – C), w ramach której będzie się domagał uznania umowy darowizny zawartej pomiędzy B i C za bezskuteczną wobec siebie. Jeśli A sąd uwzględni skargę pauliańską A, to będzie on mógł skierować egzekucję komorniczą do nieruchomości, którą B przekazał w darowiźnie bratu (C), a postępowanie egzekucyjne będzie toczyć się tak, jak gdyby umowy darowizny nigdy nie było. Umowa ta jednak jest skuteczna i skutecznie przeniosła własność nieruchomości na osobę trzecią (C), tyle, że wierzyciel – mimo, że nie jest ona własnością dłużnika – może się z niej zaspokoić, a zatem skierować do niej egzekucję komorniczą. Komornik będzie uprawniony do egzekucyjnej sprzedaży tej nieruchomości, a po jej zbyciu przekaże pieniądze wierzycielowi. Tym sposobem plan dłużnika, który zmierzał do tego, żeby pozbawić wierzyciela możliwości zaspokojenia się z jego nieruchomości, nie udał się.

adwokat Iwo Klisz

Kancelaria adwokacka Wrocław

Jeżeli zainteresował Cię artykuł, kliknij „Lubię to” lub polub naszą na facebooku (Facebook adwokat Wrocław).